Tο να γράφει κάποιος για την τέχνη είναι σαν να χορεύει για την αρχιτεκτονική...
Από συνεντευξη στην Κατερινα Πριντζιου
Μου είναι δύσκολο να δώσω έναν ορισμό της τέχνης. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για ένα ψέμα που μας συστήνει μια αλήθεια. Πιστεύω ότι η τέχνη είναι αναγκαία γιατί δεν χρησιμεύει σε κάτι. Τέχνη είναι αυτό που συμβαίνει όταν δεν μπορεί να συμβεί τίποτα άλλο. Η τέχνη δεν είναι μόνο ένα πράγμα. Είναι ότι σου περνάει από το μυαλό. Όμως σήμερα η τέχνη θεωρείται περιττή πολυτέλεια.
Εκθέτω επί 17 χρόνια ελπίζοντας ότι " ίσως και κάνω ένα ρήγμα στο ρεπό της ηθικής του θεατή" ! Και από την άλλη, σπονδή στους θεούς, ανθρώπινη ανάγκη και Χρέος στους εκλεκτούς .
Η καλλιτεχνική μου δουλειά αναζητά την περιγραφή πνευματικών καταστάσεων μέσω μιας μη γραμμικής αφήγησης. Τα θέματα των έργων μου των τελευταίων χρόνων είναι επιφάνειες διαλογισμού. Μία κατάδυση στην “βαθύτητα” της επιφάνειας. Αυτό που αποκαλούμε ποιότητα, κρύβεται πάντα στο βάθος και ποτέ στην επιφάνεια. Μέσα από τα έργα μου "χαρίζω το φως, κρατώ την αντανάκλαση". Το πραγματικό ταξίδι στην τέχνη είναι ν’ ανακαλύψεις το φως που κρύβεται στο σκοτάδι.
Γενεσιουργός αιτία των έργων μου είναι η οδύνη που εμπεριέχει συγχώρεση. Τα έργα μου είναι αναγνώσεις πάνω σε θέματα όπως η θρησκεία, η μεταφυσική, ο Εαυτός , οι σχέσεις, ο πόνος, η πνευματικότητα της τέχνης. Και ο κάθε θεατής κάνει την δική του ανάγνωση, ανάλογα με το προσωπικό του υπόβαθρο, με ρίσκο βέβαια να διαβάσει λάθος, αλλά αυτό ούτε θέλω ούτε μπορώ να το ελέγξω.
Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε μας λείπει αφάνταστα ένας πανικός μπροστά στην ομορφιά! Και ο πραγματικός καλλιτέχνης σηκώνει τον σταυρό του μαρτυρίου. Έχουμε έγχρωμη TV και ασπρόμαυρη ζωή! Ο καλλιτέχνης, ήταν και θα είναι αξεδίψαστος θηρευτής του απολεσθέντος παραδείσου. Επιστήμη του η ουτοπία. Ένας νοσταλγός του απόλυτου. Ζώντας μια ήρεμη απόγνωση και μία οργισμένη ευσπλαχνία. Επιδιώκοντας κάθε στιγμή να αφυπνίσει τον παρατηρητή μέσα του.
Ο ρόλος της τέχνης από αρχαιοτάτων χρόνων είναι να θυμίζει στους ανθρώπους αυτό που έχουν ξεχάσει. Την αλήθεια. Και αλήθεια είναι αυτό που σε βγάζει από τα λήθη. Στην εποχή της ευτέλειας που ζούμε σήμερα, οι “φιλότεχνοι” σπεύδουν να επενδύσουν στις “ευκαιρίες” αποθεώνοντας την ιδεολογία του πλαστικού. Κυκλοφορούν πολλά “ σκουπίδια” στο χώρο της σύγχρονης τέχνης. Η σύγχρονη τέχνη χρειάζεται εγχείρηση! "Και είναι θλιβερό το ότι την ιστορία της Ελληνικής τέχνης και την τιμή της, την διακονούν σχεδόν αποκλειστικά κάποιοι μαϊμουδιάρηδες κοσμικοί ". Και αυτό που απομένει στον συνειδητό καλλιτέχνη είναι " ν’ αρνείται να πουλήσει τους πίνακες του αλλά να τους χαρίζει σε όσους τον πείθουν ότι μπορούν να συνυπάρξουν μαζί τους …"
Ο καλλιτέχνης έχει την αγωνία και την ευαισθησία του ανθρώπου που δεν βολεύεται στην ακινησία των πραγμάτων και τις ιδεοληψίες και εμμονές που οδηγούν στην παρακμή και το αδιέξοδο. Στιγματίζει τον εφησυχασμό, την αδιαφορία, την κενολογία και την ματαιοδοξία που τείνουν στις μέρες μας να αναγνωριστούν περίπου σαν αρετές και προσόντα. Και φυσικά δεν χαρίζεται στην αναλγησία, και την αλαζονεία της εξουσίας και των εκάστοτε φορέων και εκπροσώπων της.
Θέτοντας εικαστικές προτάσεις και γενικότερα κάνοντας τέχνη θέτεις κάποια ερωτήματα και όσο τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, τόσο συνεχίζεις να κάνεις τέχνη. Βέβαια ιδανική κατάσταση είναι να κάνεις τέχνη όχι για να φθάσεις κάπου αλλά για να συμμετέχεις στο παιγνίδι της δημιουργίας. Η ενασχόληση με την τέχνη πολλές φορές σε βοηθάει να αποστασιοποιείσαι, να είσαι πιο ενεργός “παρατηρητής” μέσα σου, αποφεύγοντας όσο το δυνατόν την ενσωμάτωση με το περιβάλλον που εξ’ ορισμού σε οδηγεί στην ευτέλεια. Και ο χρόνος βέβαια δίνει πάντα την απάντηση στην ψυχή για τα λάθη της…
Δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο μια και πρόκειται για ένα ισχυρότατο σύστημα που καθορίζεται από μία φασίζουσα κυρίαρχη τάξη που επιβάλλεται δια ροπάλου, δημιουργώντας την βασιλεία της ασημαντότητας. Όσο για τους κοσμικούς ζωγράφους δουλεύουν για να ικανοποιήσουν τα γούστα και τις απαιτήσεις μιας συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να καταξιωθούν μέσα σ’ ένα σύστημα που ελέγχει το χρηματιστήριο της τέχνης και το σοβαροφανές συνάφι μίας ακαδημαϊκής ψευδοτέχνης(curator, manager, συλλέκτες, γκαλερίστες). Χρησιμοποιούν την τέχνη για να προβάλλουν τους εαυτούς τους και όχι τους εαυτούς τους για να προβάλλουν την τέχνη. Δεν κάνουν έργα , αλλά προϊόντα.
Κάθε φορά που εκθέτω δουλειά μου δεν πιστεύω ότι θα αλλάξει κάτι. Εκθέτω για να κάνω όσους έρχονται να ζήσουν μία εμπειρία και μετά ο καθένας να την βιώσει με τον τρόπο του. Εκτιμώ τον απλό θεατή που αντιλαμβάνεται την τέχνη μέσα από μία προσωπική ευαισθησία, που “μυρίζει” ότι δεν υπάρχει δούλεμα, δεν υπάρχει “δήθεν”, αλλά μία συνέπεια, μία εσωτερική αλήθεια που οδηγεί στα πράγματα. Όσον αφορά δε το θέμα της αποδοχής του έργου σου από κάποιους, είναι σχεδόν διαστροφή να ζητάς να σε εκτιμήσουν άνθρωποι που δεν εκτιμάς, όπως έλεγε ο Γιάννης ο Τσαρούχης.
Το ευρύ κοινό δυστυχώς δεν είναι εξοικειωμένο με την τέχνη και προσπαθεί να την καταλάβει εγκεφαλικά. Για να νιώσεις την εικόνα, το έργο τέχνης, δεν είναι αναγκαίο να κατανοήσεις τα σύμβολα που βρίσκονται από πίσω. Η ενέργεια της εικόνας μαρτυρεί πολύ περισσότερα από την κατανόηση της αιτίας που την γέννησε. Μια περιπέτεια ιδεών είναι η τέχνη και δεν είναι καθόλου απαραίτητο να γίνει κατανοητή, αρκεί να γίνει αισθητή. Μπορεί να την απολαύσει κάθε άνθρωπος που έχει ανοιχτή την καρδιά. Εξ’ άλλου πρέπει να ξέρεις την χημική σύσταση του ωκεανού για να απολαύσεις το κολύμπι στα νερά του;
Είναι κρίμα που ζούμε σε μία τριτοκοσμική χώρα, που δεν παράγει τίποτα. Το σύστημα πριμοδοτεί και ενθαρρύνει τα λαμόγια. Δεν προβάλλεται ο δημιουργικός άνθρωπος, ο καλλιτέχνης, ο επιστήμονας, ο επιχειρηματίας που ρισκάρει. Ο δημιουργικός άνθρωπος στην Ελλάδα είναι εγκλωβισμένος. Μάλιστα όταν είσαι παραγωγικός γίνεσαι και ύποπτος γιατί “χαλάς την πιάτσα”.
Κάνοντας τέχνη παράγεις πολιτισμό. Και ο πολιτισμός είναι η οποιαδήποτε προσπάθεια οργάνωσης του χάους. Κάνοντας τέχνη ρισκάρεις κάθε στιγμή. Η φαντασία είναι δίκοπο μαχαίρι. Μπορεί να σε οδηγήσει βαθιά στην πραγματικότητα ή να σε απομακρύνει πολύ από αυτήν. Όπως και το ταλέντο είναι δίκοπο μαχαίρι. Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν το ταλέντο τους και άλλοι το αφήνουν θαμμένο. Έγκειται στον κάθε άνθρωπο ν ‘ ανακαλύψει το ταλέντο του, το μυστήριο που κρύβει μέσα του. Είναι σαν ένα πείραμα να ανακαλύψεις το ταλέντο σου. Όλη η ζωή βέβαια είναι σαν ένα πείραμα. Δοκιμάζεις, δοκιμάζεις και τελικά πέφτεις πάνω στον θεό που κρύβεις μέσα σου ή στον γκρεμό!
Κάθε φορά που έκανα ένα έργο το ένιωθα σαν πέτρα, σαν κοτρώνα ασήκωτη, θα έλεγα. Αλλά αυτές οι πέτρες δεν είναι τυχαίες πέτρες αλλά πέτρες που πατάς πάνω τους για να περάσεις το “ποτάμι”. Να σε πάνε παραπέρα. Να σε περάσουν απέναντι. “H μοναξιά του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι” (για να θυμηθούμε τον Πέτερ Χάντκε ), είναι το ακριβό εισιτήριο που πληρώνει για το έργο του κάθε μοναχικός καλλιτέχνης και κάθε περιθωριακός δημιουργός.
Σήμερα, κάνοντας τέχνη δεν έχεις να παλέψεις μόνο με την ιστορική και την οικονομική πραγματικότητα, την πραγματικότητα του υλικού και του αισθητικού που σε αφορά, αλλά πρέπει να αντιπαλέψεις και με την πραγματικότητα της ανεπάρκειας, της βλακείας. Το λέει και ο Αϊνστάιν : το μόνο πράγμα που δεν προβλέπεται είναι η βλακεία και η κίνηση των φωτονίων. Αν και το δεύτερο παίζεται…
Είναι αφέλεια να πιστεύεις ότι μπορείς να ζήσεις κάνοντας τέχνη. Πάντα θεωρούσα την τέχνη περισσότερο έναν προορισμό ζωής παρά ένα επάγγελμα. Έναν τρόπο ζωής για ανθρώπους που νοιάζονται για την πνευματική τους εξέλιξη. Μέσα από την δουλειά μου προσπαθώ να καταγράψω την αιωνίως παρούσα απουσία…. Και όταν αυτό καταλήγει σε δημιουργικότητα, τότε η δημιουργικότητα γίνεται ο διαλογισμός της Ύπαρξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου