Η αντικειμενική τέχνη είναι διαλογιστική τέχνη, η υποκειμενική τέχνη είναι νοητική τέχνη.

Τι είναι η αντικειμενική τέχνη;

Συνδέεται η δημιουργικότητα κατά κάποιο τρόπο με τον διαλογισμό;

" Η τέχνη μπορεί να χωριστεί σε δυο μέρη. Το ενενήντα εννέα τοις εκατό τής τέχνης είναι υποκειμενική τέχνη. Μόνο το ένα τοις εκατό είναι αντικειμενική τέχνη. Το ενενήντα εννέα τοις εκατό της υποκειμενικής τέχνης δεν έχει καμιά σχέση με το διαλογισμό. Μόνο το ένα τοις εκατό της αντικειμενικής τέχνης βασίζεται στο διαλογισμό.

Υποκειμενική τέχνη σημαίνει ότι αδειάζεις πάνω στον καμβά την υποκειμενικότητά σου, τα όνειρά σου, τις φαντασίες σου. Πρόκειται για προβολή τής ψυχολογίας σου. Το ίδιο συμβαίνει με την ποίηση, με την μουσική, με όλες τις διαστάσεις τής δημιουργικότητας΄ δεν σε απασχολεί ο άνθρωπος που θα δει τον πίνακά σου, δεν σε απασχολεί το τι θα του συμβεί όταν τον κοιτάξει΄ δεν σε απασχολεί καθόλου αυτό. Η τέχνη σου είναι απλώς ένα είδος εμετού. Θα σε βοηθήσει, όπως ακριβώς βοηθά ο εμετός. Απομακρύνει την ναυτία, σε κάνει καθαρότερο, σε κάνει να νιώθεις πιο υγιής. Αλλά δεν έχεις πάρει υπόψη σου το τι θα συμβεί στον άνθρωπο που θα δει τον εμετό σου. Θα τον πιάσει ναυτία. Μπορεί να αρχίσει να νιώθει άρρωστος.

Κοίταξε τους πίνακες τού Πικάσο. Είναι σπουδαίος ζωγράφος, αλλά μόνο υποκειμενικός καλλιτέχνης. Κοιτώντας τους πίνακές του, θα αρχίσεις να νιώθεις άρρωστος, ζαλισμένος, κάτι να σαλεύει μέσα στο νου σου. Δε μπορείς να κοιτάς για πολλή ώρα τον πίνακα τού Πικάσο. Θα θέλεις να φύγεις, γιατί ο πίνακας δεν προήλθε από ένα σιωπηλό νου. Προήλθε από χάος. Είναι υποπροϊόν κάποιου εφιάλτη. Αλλά το ενενήντα εννέα τοις εκατό τής τέχνης ανήκει σε αυτή την κατηγορία.

Η αντικειμενική τέχνη είναι ακριβώς το αντίθετο. Ο άνθρωπος δεν έχει τίποτα να πετάξει έξω, είναι τελείως άδειος, απόλυτα καθαρός. Από την σιωπή αυτή, από τον άδειο εκείνο χώρο προβάλλει η αγάπη, η ευσπλαχνία. Κι από αυτή τη σιωπή προβάλλει μια δυνατότητα δημιουργικότητας. Η σιωπή αυτή, η αγάπη αυτή, η ευσπλαχνία αυτή, αποτελούν τις ιδιότητες τού διαλογισμού.

Ο διαλογισμός σε φέρνει στο κέντρο σου. Και το κέντρο σου δεν είναι μόνο το δικό σου κέντρο, είναι το κέντρο ολόκληρης τής ύπαρξης. Μόνο στην περιφέρεια είμαστε διαφορετικοί. Καθώς αρχίζουμε να προχωρούμε προς το κέντρο, είμαστε ένα. Είμαστε μέρος τής αιωνιότητας, μια τεράστια φωτεινή εμπειρία έκστασης που βρίσκεται πέρα από τις λέξεις. Κάτι το οποίο μπορείς να είσαι... αλλά που είναι πολύ δύσκολο να το εκφράσεις. Όμως μια μεγάλη επιθυμία γεννιέται μέσα σου να το μοιραστείς με άλλους, γιατί όλοι οι άλλοι άνθρωποι γύρω σου αναζητούν ψηλαφώντας τις ίδιες εμπειρίες. Και εσύ τις έχεις, εσύ ξέρεις το δρόμο.

Και οι άνθρωποι αυτοί ψάχνουν παντού εκτός από το εσωτερικό τού εαυτού τους, όπου και βρίσκεται! Θέλεις να το φωνάξεις να το ακούσουν. Θέλεις να τους ταρακουνήσεις και να τους πεις,΄΄Άνοιξε τα μάτια σου! Πού πας; Όπου κι αν πας, πας μακρυά από τον εαυτό σου. Γύρισε σπίτι, και μπες όσο πιο βαθιά μέσα στον εαυτό σου γίνεται.΄΄

Αυτή η επιθυμία να το μοιραστείς μετατρέπεται σε δημιουργικότητα. Έχουν υπάρξει μύστες, για παράδειγμα ο Τζαλαλουντίν Ρούμι, τού οποίου η διδασκαλία δεν έγινε με λόγια, του οποίου η διδασκαλία έγινε με τον χορό. Χόρευε. Οι μαθητές του κάθονταν δίπλα του και εκείνος τους έλεγε, ΄΄Όποιος αισθάνεται τη διάθεση να λάβει μέρος μαζί μου μπορεί να λάβει μέρος. Είναι θέμα τού πώς αισθάνεστε. Αν δεν το νιώθετε, από σας εξαρτάται. Μπορείτε απλώς να καθίσετε και να παρακολουθείτε.΄΄

Όταν όμως βλέπεις έναν άνθρωπο σαν τον Τζαλαλουντίν Ρούμι να χορεύει, ενεργοποιείται μέσα σου κάτι που ήταν σε νάρκη. Χωρίς να το θέλεις ο ίδιος, βλέπεις ότι έχεις μπει μέσα στον χορό. Ήδη χορεύεις, πριν ακόμα συνειδητοποιήσεις ότι μπήκες στο χορό.

Ακόμη και αυτή η εμπειρία έχει τεράστια αξία, το ότι κάτι σε τράβηξε σαν δύναμη μαγνητική. Δεν ήταν απόφαση τού νου σου, δεν ζύγισες τα υπέρ και τα κατά, να μπεις ή να μη μπεις, όχι. Απλώς και μόνο η ομορφιά τού χορού τού Ρούμι, η ενέργειά του που απλωνόταν, σε κυρίευσε. Κάτι σε αγγίζει. Ο χορός αυτός αποτελεί αντικειμενική τέχνη.

Και αν μπορέσεις να συνεχίσεις, και σιγά-σιγά θα νιώθεις λιγότερη αμηχανία και περισσότερη ικανότητα, σύντομα θα ξεχάσεις ολόκληρο τον κόσμο. Έρχεται κάποια στιγμή που εξαφανίζεται ο χορευτής και απομένει μόνο ο χορός.

Υπάρχουν αγάλματα στην Ινδία με τα οποία χρειάζεται απλώς να καθίσεις σιωπηλός και να διαλογιστείς μαζί τους. Κοίτα απλώς τα αγάλματα αυτά. Τα έχουν φτιάξει διαλογιστές με τρόπο τέτοιο, με αναλογίες τέτοιες, που κοιτώντας απλώς το άγαλμα, το σχήμα, την αναλογία, την ομορφιά... Τα πάντα είναι υπολογισμένα πολύ ώστε να δημιουργούν μια παρόμοιου είδους κατάσταση μέσα σου. Και μένοντας απλώς καθισμένος δίπλα σε ένα άγαλμα τού Βούδα ή του Μαχαβίρα, θα δεις να συμβαίνει ένα περίεργο συναίσθημα, που δεν μπορείς να το δεις όταν κάθεσαι πλάϊ σε οποιοδήποτε Δυτικό άγαλμα.

Ολόκληρη η Δυτική γλυπτική είναι σεξουαλική. Βλέπεις την Ρωμαϊκή γλυπτική: όμορφη, κάτι όμως δημιουργεί σεξουαλικότητα μέσα σου. Κτυπά το σεξουαλικό σου κέντρο. Δεν σε ανεβάζει. Στην Ανατολή η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Τα αγάλματα λαξεύονται, αλλά πριν αρχίσει ο γλύπτης να τα λαξεύει, μαθαίνει διαλογισμό. Πριν αρχίσει να παίζει φλάουτο, μαθαίνει διαλογισμό. Πριν αρχίσει να γράφει ποίηση, μαθαίνει διαλογισμό. Ο διαλογισμός αποτελεί απόλυτη αναγκαιότητα για οποιαδήποτε τέχνη΄ τότε η τέχνη θα είναι αντικειμενική.

Τότε διαβάζοντας απλώς λίγες γραμμές από ένα χαϊκού, ένα Γιαπωνέζικο τύπο μικρού ποιήματος, τρεις γραμμές μόνο, αν το διαβάσεις σιωπηλά, θα σου κάνει έκπληξη. Είναι πολύ πιο εκρηκτικό από κάθε δυναμίτη. Ανοίγει πόρτες μέσα στην ύπαρξή σου.

Το μικρό χαϊκού τού Μπάσο το έχω δίπλα στη λίμνη κοντά στο σπίτι μου. Το αγαπώ τόσο πολύ που το ήθελα εκεί. Κάθε φορά λοιπόν, όταν έρχομαι ή πηγαίνω... Ο Μπάσο είναι ένας από τους ανθρώπους που έχω αγαπήσει. Δεν έχει κάτι το σπουδαίο: Μια αρχαία λίμνη.... Δεν πρόκειται για συνηθισμένη ποίηση. Είναι κατά πολύ εικονική. Δες την εικόνα: Μια αρχαία λίμνη... Πηδά ένας βάτραχος μέσα... Την βλέπεις σχεδόν τη λίμνη! Τον ακούς σχεδόν τον βάτραχο, τον ήχο τού άλματός του: Πλοπ !.

Κι έπειτα όλα είναι σιωπηλά. Υπάρχει η αρχαία λίμνη, ο βάτραχος έχει πηδήξει μέσα, ο ήχος τού πηδήματός του δημιούργησε μεγαλύτερη σιωπή από ό,τι πριν. Το διαβάζεις απλώς και δεν είναι όπως με κάθε άλλη ποίηση που διαβάζεις συνεχώς΄ ένα ποίημα, άλλο ένα ποίημα... Όχι, το διαβάζεις και κάθεσαι σιωπηλός. Δες την εικόνα. Κλείσε τα μάτια σου. Δες την αρχαία λίμνη. Δες το βάτραχο. Δες τον που πηδά μέσα. Δες τους μικρούς κύκλους στο νερό. Άκου τον ήχο. Κι άκου τη σιωπή που ακολουθεί.

Αυτή είναι η αντικειμενική τέχνη.

Αν δεν είσαι δημιουργός, δεν θα βρεις ποτέ την πραγματική ευδαιμονία. Μόνο μέσω της δημιουργίας γίνεσαι μέρος της μεγάλης δημιουργικότητας τού σύμπαντος. Για να γίνεις όμως δημιουργός, ο διαλογισμός αποτελεί βασική αναγκαιότητα. Χωρίς αυτόν, μπορεί να ζωγραφίζεις, αλλά τη ζωγραφιά εκείνη πρέπει να την κάψεις, δεν πρέπει να την δείξεις στους άλλους. Καλή ήταν, σε βοήθησε να αποφορτιστείς, σε παρακαλώ όμως να μην φορτίσεις κάποιους άλλους. Μην την παρουσιάζεις στους φίλους σου, δεν είναι εχθροί σου.

Η αντικειμενική τέχνη είναι διαλογιστική τέχνη, η υποκειμενική τέχνη είναι νοητική τέχνη".

Όσσο

-από το The Last Testament, Τόμος 3, #24

.